رهیافت آپاراتوس در بازتاب و شکل‌دهی جامعه مخاطب سینمای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

آپاراتوس سینمایی سالهاست که از سوی نظریه پردازان از جمله بودری، متز، کومولی، ناربونی، مالوی، آلسئسر و غیره مورد توجه قرار گرفته و در تحلیل‌هایشان به نگارش در آمده، اما هنوز تعریف مشخصی از آن ارائه نشده است. آنچه از آرای صاحبنظران ادراک می‌شود نشان از آن دارد که آپارتوس سینمایی دستگاهی ایدیولوژیک با فرایندی وابسته به تکنولوژی است که تاثیرات روانی بر تماشاگر می‌گذارد. آپاراتوس سینمایی همان ماده خام سینماست که در ذهن تماشاگر تکمیل می‌شود و وابسته به خلاقیت صاحب اثر و نحوه دریافت و سواد رسانه ایی تماشاگر در دوره‌های سینمایی با پیشرفت تکنولوژی تغییر یافته است. رویکرد آپاراتوس سینمایی در بازتاب یا شکل‌دهی افکار جامعه پیرامون نقش بارزی داشته است. ایران سینمایی پیشرو و با سابقه‌ای بیش از یک سده دارد. مقاله حاضر با هدفی کاربردی نقش آپاراتوس سینمایی در بازتاب و شکل‌دهی جامعه پیرامون را مورد بررسی قرار داده است. مسئله تحقیق رهیافت مخاطب نسبت به بازتاب یا شکل‌دهی پدیده‌‌های اجتماعی متاثر از آپاراتوس در سینمای ایران است. روش تحقیق کیفی بر اساس جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، آرشیوهای صوتی تصویری و بر مبنای تحلیل محتوی جهت‌دار است. از این‌روی سینمای ایران به 7 دوره تقسیم و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه حاصله نشان می‌دهد سینمای ایران متاثر از آپاراتوس در بازتاب و شکل‌دهی جامعه در دوره‌های گوناگون متفاوت و نقشی نسبی و شکننده داشته است.

کلیدواژه‌ها