تحلیل محتوای روزنامه صوراسرافیل به‌منظور مطالعه نقش سیاسی اجتماعی آن در فرایند نوسازی و تحولات دوره مشروطیت

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 هیأت علمی، دانشکده علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز

3 هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه ازاد شیراز

10.22034/rcc.2022.556185.1017

چکیده

مطبوعات در رهبری افکار عمومی، در تمام جوامع بشری نقش مهمی را بر عهده داشته‌اند به همین جهت آن‌ها را رکن چهارم دموکراسی می‌دانند. اگرچه سابقه مطبوعات در ایران به اواسط قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد، لیکن ایرانیان به‌طور عمده در جریان انقلاب مشروطیت بود که به نقش مطبوعات آشنا شدند. این نقش با کارکرد آن‌ها در جوامع غربی متفاوت بود. یکی از مطبوعات معروف و پرطرفدار این دوره روزنامه صوراسرافیل بود که به مدیریت میرزا جهانگیرخان شیرازی و با همکاری میرزا قاسم خان تبریزی و میرزا علی‌اکبر خان قزوینی مشهور به دهخدا منتشر می‌شد. انتشار روزنامه صوراسرافیل در جریان انقلاب مشروطیت شروع شد و تا کودتای محمدعلی شاه قاجار به طول انجامید. در این مدت تعداد 32 شماره از این روزنامه منتشر شد. پژوهش حاضر با نگاه به نقش مطبوعات در انقلاب مشروطیت، درصدد بررسی و بیان نقش این روزنامه و تأثیرگذاری آن بر حیات عنصر ایرانی در این دوره است. روش این پژوهش تحلیل محتوا است که با استفاده از مقاله‌ها و سرمقاله‌های آن انجام می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان داد که نشریه مذکور در جریان انقلاب مشروطه، از سه طریق، تلاش برای استقرار مشروطیت و حکومت قانون، مبارزه با استبداد حکومتی و مبارزه با جهل و خرافات بر حوادث این اثر تأثیر گذاشت.

کلیدواژه‌ها