تحلیل کیفی و کمی سبک زندگی خانواده دیجیتالی در شهر تهران(آینده پژوهی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر رسمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.22034/rcc.2022.253274

چکیده

جریان ارتباطات و موج عظیم اطلاعاتی، تغییراتی در تعاملات و روابط افراد با یکدیگر به وجود آورده و این امر
موجب تفاوت در سبک زندگی و نگرش‌ها در خانواده شده است. این پژوهش با هدف تحلیل کیفی و کمی سبک زندگی خانواده دیجیتالی در شهر تهران (با رویکرد آینده‌پژوهی) انجام و از نظریه‌های گیدنز، پی یر بوردیو و یورگن هابرماس بهره گرفته شده است.
روش تحقیق با توجه به ماهیت این مطالعه روش ترکیبی متوالی(کیفی(مصاحبه عمیق)- کمی (توصیفی- پیمایشی) است. مشارکت‌کنندگان در مرحله اول شامل 29 نفر از متخصصان در زمینه موضوع پژوهش با نمونه‌گیری غیراحتمالی از نوع هدفمند و ابزار گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بهره گرفته شده است.
جامعه آماری در بخش کمی کلیه شهروندان بالای ۱۸ سال مناطق ۲۲ گانه شهرتهران و نمونه آماری ۳۸۴ نفر از
شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق 1و 15 شهر تهران در سال 1398 است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای و ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس اولویت و اهمیت از دیدگاه صاحبنظران،4 سبکِ خانواده شامل: خانواده شبه‌رسانه‌ای، خانواده رسانه‌ای، خانواده ناپایدار رسانه‌ای و خانواده آشفته رسانه‌ای تدوین گردید. بر اساس سناریوهای شکل گرفته پرسشنامه‌ای تهیه و در دو منطقه ۱و ۱۵ شهر تهران اجرا شد. نتایج نشان داد که ورود فن‌آوری‌های نوین ارتباطی در شهر تهران، تغییرات متفاوتی را در ساختار خانواده و سبک زندگی در زمان حال و آینده ایجاد خواهد کرد. که دامنه این تحول از مرحله همسریابی و همسرگزینی، تداوم زندگی خانوادگی، روابط بین اعضای خانواده، نگرش جامعه به نهاد خانواده، کارکردهای آن، انگاره‌های روابط بین زن و مرد، طلاق، انگاره‌های جنسیتی، ایجاد مشاغل اقتصادی نوین، اوقات فراغت، مصرف‌گرایی و بسیاری مسائل را در برگرفته است.

کلیدواژه‌ها