هوش مصنوعی و استعارۀ فرانکنشتاین: رویارویی فلسفۀ نوین علوم اجتماعی با صورتبندی جدید مسئلۀ ارزشگذاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تخصصی جامعه شناسی فرهنگی از دانشگاه تهران - عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)

10.22034/rcc.2024.2023439.1111

چکیده

هوش مصنوعی از مهم‌ترین فناوری‌های نوین است که نه تنها توجه رشته‌های مختلف علمی، بلکه توجه رویکردهای فلسفی، اخلاقی و دینی را جلب کرده است. در این میان، نوع رویارویی فلسفۀ علوم اجتماعی با هوش مصنوعی فراتر از مباحث متداول دربارۀ جامعه، انسان و تکنیک است. این مواجهه رویکرد هستی‌شناختی و انسان‌شناختی پیچیده‌ای را از فیزیک تا متافیزیک دربر می‌گیرد. این مقاله از شخصیت «فرانکنشتاین» به‌منزلۀ استعاره‌ای برای تفسیر‌پذیر کردن برخی از مواجهات جدید فلسفۀ علوم اجتماعی با هوش مصنوعی استفاده کرده و کانون مسئلۀ خود را «ارزش‌گذاری» قرار داده است. یکی از مبادی بحث «روشنگری» است. به‌منظور توسعۀ بحث، مقاله از رویکرد نظری چند-لایه‌ای و روش تحلیل نشانه‌شناختی و اسطوره‌شناختی رولان بارت(با تأکید بر تحلیل ضمنی، فرا-زبانی و ایدئولوژیک) استفاده کرده است تا ابتدا، فیلم «من، فرانکنشتاین» را تحلیل کند و سپس، دلالت‌های نظری و معرفتی را دربارۀ هوش مصنوعی بسط دهد. یافته‌ها در سه محور زیر صورت‌بندی شده‌اند: 1- تحلیل نشانه‌شناختی فیلم «من، فرانکنشتاین»(حیات‌گرایی جدید و نوماتریالیسم در دورۀ هوش مصنوعی) 2- هوش مصنوعی و الگوریتم‌های اجتماعی‌سازی‌شده با سوگیری‌های ارزشی(تکامل‌گرایی دیجیتالی) 3- آرمان‌شهرگرایی سایبری، اسطوره‌سازی جدید و امر مقدس(شکل‌گیری اجتماعی-ایدئولوژیک هوش مصنوعی). بخشی از نتایج نشان‌دهندۀ پیوند ایدئولوژیک هوش مصنوعی با شرکت‌های توسعه‌دهندۀ پلتفرم‌ها و الگوریتم‌های این فناوری است. در پایان، اشاراتی به نسبت هوش مصنوعی با موارد زیر شده است: حیث التفاتی اشتقاقی، روح و ارزش، میانجی‌گری معنا، شبیه‌سازی تفکر و ارزش، مهندسی اجتماعی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار